1
منازعه میان دو جریان پوزیتویسم و تفسیرگرا دربارهی ارزشمدار بودن و یا ارزشزدوده بودن نظریات علمی به تاریخ پیوسته و نتیجهی این منازعه به سود تفسیریون خاتمه یافته است. بویژه آنکه انتقادات وارده به تحصلگرائی خام با ظهور جریان انتقادی و مخدوش کردن مرز میان تئوری و ایدئولوژی تشدید هم شده است.
دانش چگونه طرحریزی یا پدیدار میگردد؟ برای اینكه بتوانیم به این پرسش پاسخ صحیحی ارائه دهیم ناگزیر از آنیم كه به عاملان و یا تولیدكنندگان دانش و همچنین ساختار تولید دانش، نظری محققانه بیافكنیم، عاملان تولید دانش کدامند؟ ارتباط عاملان تولید دانش با یكدیگر چگونه صورت میگیرد؟
ما ایرانیان از نخستین مواجهه های خود با غرب، آن را با دو چهره شناختیم. یک روی این سکه، علم، تکنولوژی و ترقی و روی دیگرش استعمار و استیلا. همواره وجههی اول را تحسین کرده و از دیدن آن شگفتزده شدیم، اما استعمار غرب را ناشی از غرور و تکبر او دانسته و به نوعی آن را امری غیراخلاقی پنداشتیم. البته در میانهی این بهظاهر تناقض همیشه عدهای روی سکهی علم و تکنیک را پسندیدند و از بیاخلاقی غرب چه در استعمارگری و چه در ظهور فساد و فحشا و... چشم پوشیدند و عدهای دیگر بیبندوباری و فساد و استکبار آن را آنقدر هولناک میدانستند که پیشرفت و ترقی غرب به چشمشان نمیآمد.
حیث التفاتی شناخت ما ناظر به موضوعی جزئی و بخشی نیست؛ بلکه ناظر به کلیت جامعه است. شناخت کلنگر ما با حرکت از ظاهر به باطن جامعه حاصل میشود و لذا منطق حاکم بر محتوای ما اینگونه شده است:
مجلهی سوره نیز سرنوشتی پیوند خورده با سرنوشت انقلاب و فراز و فرودهای آن داشته است و او نیز تنها زمانی میتواند خود را از گرفتار شدن در دام زمانه برهاند و انقلاب اسلامی را همراهی کند که متوجهی باطن و همگام با تحولاتی از جنس انقلاب باشد. تلاشمان این است که خود را از غفلت برهانیم، برای همین به دور از هرگونه توجیه و تئوریپردازی برای توسعهی تغافل، میگوئیم که سوره «آیینه»ی ماست. از سوره همان برون تراود که در اوست. تلاشمان این است که بهجای اصل گرفتن «ژورنالیسم حرفهای»، یعنی مهارت در بهکارگیری فنون، تحول باطنی و تعالی فکری را پیشه کنیم. نمیخواهیم خود را به تکنیسین سرعت، دقت و اثر فرو بکاهیم. کار حرفهای بر مدار مُد میچرخد و مُد بر مدار ذائقهی بشری و ذائقه بر مدار طبع ضعیف انسان و این سیر و حرکت، ناگزیر قهقرایی است.
شماره 87-86 مجله فرهنگی تحلیلی سوره اندیشه منتشر شد
شماره جدید مجله سوره اندیشه نیز بهمانند پنجشش شماره اخیرش، موضوعی محوری دارد که کل مطالب مجله حولوحوش آن میچرخد. موضوع بیستویکمین شماره سوره اندیشه، «نقد» است؛ موضوعی که شعار بیستویکمین نمایشگاه مطبوعات نیز قرار گرفته است. نقد، موضوع مناقشهبرانگیزی است که بسیاری از مجادلات سیاسی و فرهنگی ما، از روشن نبودن مفهوم آن ناشی میشود؛ تا جایی که منتقد را به جرم مفسدهانگیزیاش خاموش میکنند. کار منتقد، حرف زدن است ولی نقد، منتظر شنیده شدن نیست. اینجا است که تفاوت منتقد با معترض و مخالف و مصلح و مفسد روشن میشود.