آغاز سخن
بحرانهای اقتصادی پروزنی که چندسالی است سایهی خود را بر دنیای غرب افکنده و حوزههای دیگر را نیز از کارکرد خویش متأثر ساخته است، در کنار بحثهای اساسا تخصصی بهویژه در عرصهی اقتصاد، یک بار دیگر، بحث از دولت، وظایف و حدود و ثغور آن را که تعیینکنندهی گسترهی عمل دولتی است، بر زبانها جاری کرده است.
بحث سیاستگذاری در دولتها، سابقهای بسیار طولانی دارد، اما از حدود یکصدسال پیش، سیاستگذاری به یک رشتهی مستقل تبدیل شد و عمل سیاستگذاری بهشکل جدیدش، به دو سه قرن اخیر و مخصوصا بهشکلگیری دولت مقتدر مدرن بازمیگردد.
رشته سیاستگذاری
چندان دشوار نیست که تاریخچه مطالعات خطمشی را تا دوران باستان عقب ببریم و از اینکه دولتها چه کارهایی انجام میدادند و نمیدادند، پرسش کنیم.
مبادی و خاستگاه تحلیل سیاستگذاری (خطمشیگذاری) معاصر
گرچه تلاشهای نخست برای تولید و ایجاد سیاستِ (خطمشی) عمومی به بیش از هزار سال پیش باز میگردد، ولی دغدغهی این نوشتار به آشفتگی اجتماعی دوران انقلاب صنعتی باز میگردد. بعد از صدها سال تجربهی بیثباتی سیاسی، که در آن «اکثریت مردم فقط جهان بدون تغییر را میشناختند که در آن الگوهای اعتقادی، کار، زندگی خانوادگی و عادات اجتماعی با سرعت بسیار کمی، تغییر میکردند».
حیث التفاتی شناخت ما ناظر به موضوعی جزئی و بخشی نیست؛ بلکه ناظر به کلیت جامعه است. شناخت کلنگر ما با حرکت از ظاهر به باطن جامعه حاصل میشود و لذا منطق حاکم بر محتوای ما اینگونه شده است:
مجلهی سوره نیز سرنوشتی پیوند خورده با سرنوشت انقلاب و فراز و فرودهای آن داشته است و او نیز تنها زمانی میتواند خود را از گرفتار شدن در دام زمانه برهاند و انقلاب اسلامی را همراهی کند که متوجهی باطن و همگام با تحولاتی از جنس انقلاب باشد. تلاشمان این است که خود را از غفلت برهانیم، برای همین به دور از هرگونه توجیه و تئوریپردازی برای توسعهی تغافل، میگوئیم که سوره «آیینه»ی ماست. از سوره همان برون تراود که در اوست. تلاشمان این است که بهجای اصل گرفتن «ژورنالیسم حرفهای»، یعنی مهارت در بهکارگیری فنون، تحول باطنی و تعالی فکری را پیشه کنیم. نمیخواهیم خود را به تکنیسین سرعت، دقت و اثر فرو بکاهیم. کار حرفهای بر مدار مُد میچرخد و مُد بر مدار ذائقهی بشری و ذائقه بر مدار طبع ضعیف انسان و این سیر و حرکت، ناگزیر قهقرایی است.
شماره 87-86 مجله فرهنگی تحلیلی سوره اندیشه منتشر شد
شماره جدید مجله سوره اندیشه نیز بهمانند پنجشش شماره اخیرش، موضوعی محوری دارد که کل مطالب مجله حولوحوش آن میچرخد. موضوع بیستویکمین شماره سوره اندیشه، «نقد» است؛ موضوعی که شعار بیستویکمین نمایشگاه مطبوعات نیز قرار گرفته است. نقد، موضوع مناقشهبرانگیزی است که بسیاری از مجادلات سیاسی و فرهنگی ما، از روشن نبودن مفهوم آن ناشی میشود؛ تا جایی که منتقد را به جرم مفسدهانگیزیاش خاموش میکنند. کار منتقد، حرف زدن است ولی نقد، منتظر شنیده شدن نیست. اینجا است که تفاوت منتقد با معترض و مخالف و مصلح و مفسد روشن میشود.