علیزاده: آیا شما به واقعگرایی باور دارید؟ اگر بله چه نوع از واقعگرایی؟ شناختی یا هستیشناسانه؟ و استدلال عمدهی شما در دفاع از آن چیست؟
برای سهولت بررسی وجوه مختلف اندیشه دیلتای، میتوان بهگونهای اعتباری فعالیت فکری او را معطوف به سه عرصهی متمایز از هم دانست:
هرمنوتیک1به طیف متنوعی از تفکر اشاره دارد که عملا نمیتوان تعریفی که جامع تمام نحلههای آن باشد، ارائه داد؛ زیرا نگاههای گوناگونی راجع به هدف و کارکرد آن وجود دارد.
علوم اجتماعی در غرب با ادعای واقعنمایی شکل گرفته و تکون پیدا نموده است و این ایدهای بوده است که سالها علوم اجتماعی را راه برده است. با توجه به ظهور جریانات انتقادی در غرب، آیا قوت و قدرت این ایده در غرب خدشهدار نشده است؟ و آیا هنوز هم در غرب نحلههایی هستند که طرفدار واقعنمایی علوم اجتماعی باشند؟
معانی عینیت
وقتی از عینیت گزارههای علمی سخن به میان میآید، این «عینیت» در چند معنا میتواند به کار رود:5
هدف نوشتهی حاضر روشنساختن نقش ارزشها در معرفت علمی است. این مقاله از مفهوم متمایزی از ارزشباربودن معرفت علمی دفاع میکند که بتواند عقلانیت علم را نگاه دارد.
حیث التفاتی شناخت ما ناظر به موضوعی جزئی و بخشی نیست؛ بلکه ناظر به کلیت جامعه است. شناخت کلنگر ما با حرکت از ظاهر به باطن جامعه حاصل میشود و لذا منطق حاکم بر محتوای ما اینگونه شده است:
مجلهی سوره نیز سرنوشتی پیوند خورده با سرنوشت انقلاب و فراز و فرودهای آن داشته است و او نیز تنها زمانی میتواند خود را از گرفتار شدن در دام زمانه برهاند و انقلاب اسلامی را همراهی کند که متوجهی باطن و همگام با تحولاتی از جنس انقلاب باشد. تلاشمان این است که خود را از غفلت برهانیم، برای همین به دور از هرگونه توجیه و تئوریپردازی برای توسعهی تغافل، میگوئیم که سوره «آیینه»ی ماست. از سوره همان برون تراود که در اوست. تلاشمان این است که بهجای اصل گرفتن «ژورنالیسم حرفهای»، یعنی مهارت در بهکارگیری فنون، تحول باطنی و تعالی فکری را پیشه کنیم. نمیخواهیم خود را به تکنیسین سرعت، دقت و اثر فرو بکاهیم. کار حرفهای بر مدار مُد میچرخد و مُد بر مدار ذائقهی بشری و ذائقه بر مدار طبع ضعیف انسان و این سیر و حرکت، ناگزیر قهقرایی است.
شماره 87-86 مجله فرهنگی تحلیلی سوره اندیشه منتشر شد
شماره جدید مجله سوره اندیشه نیز بهمانند پنجشش شماره اخیرش، موضوعی محوری دارد که کل مطالب مجله حولوحوش آن میچرخد. موضوع بیستویکمین شماره سوره اندیشه، «نقد» است؛ موضوعی که شعار بیستویکمین نمایشگاه مطبوعات نیز قرار گرفته است. نقد، موضوع مناقشهبرانگیزی است که بسیاری از مجادلات سیاسی و فرهنگی ما، از روشن نبودن مفهوم آن ناشی میشود؛ تا جایی که منتقد را به جرم مفسدهانگیزیاش خاموش میکنند. کار منتقد، حرف زدن است ولی نقد، منتظر شنیده شدن نیست. اینجا است که تفاوت منتقد با معترض و مخالف و مصلح و مفسد روشن میشود.